Geleneksel Türk Sanatları Nelerdir?

Sanat ile beraber insanlar yüzyıllardır duygu, düşüncelerini yaratıcılık ve becerileriyle ortaya koyarlar. Her insan duygu ve düşüncelerini ifade etmek için bir yönteme ihtiyaç duyar, kimi insan için sanatın bu konuda çok önemli bir yeri vardır. Tarihin ilk günlerinden beri insanlar duygu ve düşüncelerini duvarlara veya parşömenlere şekil ve figürler çizerek ifade etmeye çalışmışlardır ve bunlar da günümüze kadar ulaşan ilk sanatsal örneklerdir. Sanatın tanımı ve amacı kişiden kişiye değişen öznel bir kavramdır. Birçok insan kendine göre farklı yorumlasa da genel olarak duygu ve düşüncelerin yaratıcılıkla harmanlanarak bir ürün ortaya çıkarması durumu şeklinde bir tanım yapmak mümkündür. Gelin geleneksel Türk sanatları nelerdir birlikte görelim.

Sanat kavramına yön veren birçok farklı etmen vardır. Sanat içten gelen duygularla oluşturulan ürünleri içerse de, kültürden çok fazla etkilenir. Evrensel sanat da var olduğu gibi, sanat içerisinde kültürlerarası farkı görmek mümkündür. Bu sanat dallarını icra eden sanatçı kişilikler yaşadıkları ortamdan, çevreden, tarih ve koşullardan oldukça etkilenir ve sanat eserlerine yansır. Dolayısıyla bir ülkede icra edilen sanat, toplum için bir ayna görevi görür.

Türk kültüründe de toplumumuzun izlerini taşıyan çokça geleneksel sanat vardır.

Peki Geleneksel Türk Sanatları Nedir?

Bir kısmı İslami Dönem öncesi bir kısmı İslami Dönem ve sonrasında icra edilen sanatlardır. Anadolu’da yüzyıllardır yapılan bu sanatlar yıllar öncesinden günümüze taşınmıştır. Türk kültürüne özel icra edilen sanatlara denir.

Türklerin tarih boyunca kültürleri doğrultusunda ortaya koyduğu estetik haz yaratan ürünlerin tamamını geleneksel Türk sanatları kategorisine alabiliriz. Türklerin kendi kültürleri içerisinde tarih boyunca taşınan ve günümüze kadar gelen tüm sanatlara geleneksel Türk sanatları denir.

Geleneksel Türk sanatlarına; çinicilik, ebru sanatı, tezhip sanatı, hat sanatı, dokumacılık, minyatür sanatı, camcılık, cam işlemeciliği, kaşıkçılık, seramik, çömlekçilik gibi örnekler verilebilir.

Cam İşleme Sanatı

Cama şekil vermek, üzerini boyalarla renklendirip şekillendirmeyle elde edilen sanat türüdür. Genelde mekan süslemeleri için kullanılır. Günümüzde hala icra edilen bir sanattır. Türkiye, dünyada cam işleme sanatı konusunda büyük bir üne sahiptir.

Ebru Sanatı

Kağıt, su ve boya kullanılarak elde edilen bir sanattır. Su üzerinden boyayla ortaya çıkarılan şekiller kağıda geçirilir. Günümüzde hala aktif olarak yapılan bir sanat dalıdır.

Hat Sanatı

Çoğunlukla dekor ve süsleme amaçlı kullanılır. Kaligrafi de denilebilir. Güzel yazı yazma sanatı şeklinde tanımlanabilir. Görsel sanatlarımızdan biridir. Maalesef çok geniş kapsamlı bir sanat dalı değildir. Osmanlı Dönemi’nde çokça kullanılmıştır. Günümüzde dekor ve süs olarak kullanılsa da çok aktif olarak yapılan bir sanat değildir.

Tezhip Sanatı

Altın ile süsleme, şekil verme sanatı olarak adlandırılabilir. Görsel bir sanattır; resim sanatının bir alt dalıdır. Kitaplarda kenarları süslemek için veya kapaklarda kullanılır. Günümüzde nadir olarak yapılmaktadır.

Çinicilik Sanatı

Çoğunlukla mimari yapılarda duvar, tavan ve yüzeyleri süslemek için yapılan boyalarla şekiller ve figürler oluşturma sanatıdır. Camilerde ve türbelerde çokça kullanılmıştır. Nostaljik bir değer taşıdığı için günümüzde hala bu sanatı icra eden sanatçılarımız da bulunmaktadır.

Seramik Sanatı

Pişmiş toprağa şekil vererek bir nesne elde etme sanatıdır. Sonrasında çini sanatı ile süslenip porselen yapılabilir. Günümüzde hala devam eden bu sanat önemli bir yere sahiptir.

Çömlekçilik Sanatı

Killi toprağa el yardımıyla şekil vererek bir nesne elde etme sanatıdır. Günümüzde hala yapılan ve özellikle Anadolu’da yer alan bir sanattır.

Dokumacılık Sanatı

Kışın soğuktan korunmak için hayvan derileriyle elde edilen dokumaları oluşturmakla başlamıştır. Halı ve kilim dokumacılığı ülkemizde önemli bir noktada yer alır.

Kaşıkçılık Sanatı

Selçuklu Dönemi’nde yapılmaya başlanan bir sanattır. Ağaçların kesilip, törpülenip, kaşık haline getirilmesiyle elde edilir.

Minyatür Sanatı

Çok ince işlemeler yapılan ve boya ile renklendirilen şekil ve figür oluşturma sanatıdır.

Geleneksel Türk sanatları aynı zamanda üniversitelerde öğrenciler için açılan bir bölümdür.

Geleneksel Türk Sanatları Bölümü İş İmkanları

• Çinicilik
• Seramikcilik
• Cam İşlemeciliği
• Kaşıkçılık
• Ebru Sanatçılığı

Geleneksel Türk Sanatları bölümü; Türk kültürünü, tarih boyunca atalarımızın yaptığı ve günümüze kadar taşınan sanat dallarını inceler, araştırır ve geliştirir. Bu bölümü okuyan insanlar bölümü bitirdikten sonra birçok sanat dalının yapılışına hakim oldukları için serbest sanatçı olarak çalışabilirler.

Özel kurumlarda veya kamu kuruluşlarında sanat danışmanlığı yapabilirler.

Belirli kurum ve kuruluşlarda, okullarda ve üniversitelerde öğretmenlik yapabilirler. Üniversitelerde seçmeli ders sorumlusu olarak yer alabilirler.

Geleneksel Türk sanatlarının alt dallarında, çinicilik, seramikçilik, dokumacılık, minyatür sanatçılığı, hat sanatçılığı, tezhipçilik, nalbantçılık, cam işlemeciliği, kaşıkçılık, ebru sanatçılığı gibi alanlarda çalışabilir ve eğitim verebilirler.

İlginizi Çekebilir: Sanat Eseri Nedir?