• Biz Kimiz?
  • İletişim
  • Kategoriler
    • Girişimcilik
    • Psikoloji
    • Mühendislik
    • Tarih
    • Bilim
    • Mimarlık
    • Sosyal
    • Sanat
    • Dijital Pazarlama
    • Hukuk
    • Doğa
  • Takım Arkadaşımız Olmak İster misin?
No Result
View All Result
  • Login
  • Register
  • Biz Kimiz?
  • İletişim
  • Kategoriler
    • Girişimcilik
    • Psikoloji
    • Mühendislik
    • Tarih
    • Bilim
    • Mimarlık
    • Sosyal
    • Sanat
    • Dijital Pazarlama
    • Hukuk
    • Doğa
  • Takım Arkadaşımız Olmak İster misin?
No Result
View All Result
No Result
View All Result

İslamiyet Öncesi Türk Edebiyatı Yazarları ve Eserleri

ogrencibloglari by ogrencibloglari
30 Temmuz 2022
in Sosyal
Reading Time: 8 mins read
A A
0
İslamiyet Öncesi Türk Edebiyatı Yazarları Ve Eserleri

İslamiyet Öncesi Türk Edebiyatı Yazarları ve Eserleri

Facebook'ta PaylaşTwitter'da PaylaşPinterest'te Paylaş

Gençlere değer katacak içeriklere Google Haberler'den abone olmak ister misiniz?.Google Haberlere Abone Ol. Gençliğe değer katma arzusuyla..

İçindekiler

  • İslamiyet Öncesi Türk Edebiyatı’nın Özellikleri Nelerdir?
    • Skolastik Düşünce Nedir?
    • Balkan Tarihi Nedir?
    • Sözlü Dönem
      • Koşuk
      • Sav
      • Sagu
    • Yazılı Dönem
  • İslamiyet Öncesi Türk Edebiyatı Yazarları
  • İslamiyet Öncesi Türk Edebiyatı Eserleri
  • İslamiyet Öncesi Türk Edebiyatı Destanları
    • Yaratılış Destanı
    • Alp Er Tunga Destanı
    • Şu Destanı
    • Türeyiş Destanı
    • Göç Destanı

Türk edebiyatı çeşitli dönemlere ayrılmıştır. İslamiyet öncesi Türk edebiyatı ise Türklerin Orta Asya dönemini kapsamaktadır. Bu dönemde Türkler göçebe bir hayat tarzına sahiptir. Bu nedenle yazılı eserlerden çok sözlü eserlere rastlamak mümkündür. Çoğunlukla anonim ürünleri içeren İslamiyet öncesi Türk edebiyatı sözlü ve yazılı olmak üzere iki bölümde incelenir. İslamiyet öncesi Türk edebiyatı destan ağırlıklı olarak oluştuğu için bu dönem “Destan Dönemi”  olarak da bilinmektedir. İslamiyet öncesi Türk edebiyatı özelliklerine ve bu dönemdeki eserlere yer verdiğimiz yazımızı okumaya devam edebilirsiniz. 

İslamiyet Öncesi Türk Edebiyatı’nın Özellikleri Nelerdir?

İslamiyet öncesi Türk edebiyatı bilinmeyen bir dönemden başlayarak 11. Yüzyıla kadar etkisini göstermiştir. O dönemde Türkler, Şamanizm ve Budizm gibi dinlerin etkisinde kalmıştır. Eserler biçim, ölçü ve dil bakımından tamamen öz Türkçe ile oluşturulmuştur. Eserlerde genellikle doğa, kahramanlık ve aşk temaları işlenmiştir. İslamiyet öncesi Türk edebiyatı sözlü ve yazılı olmak üzere iki bölüm halinde incelenebilir. 

Bunları da beğenebilirsiniz

Skolastik Düşünce Nedir?

8 Mart 2023
100
Balkan Tarihi Nedir

Balkan Tarihi Nedir?

18 Ocak 2023
175

Sözlü Dönem

Türklerin yazı ile tanışmasından önceki dönemi kapsar. Nesilden nesile kulaktan kulağa geçerek aktarılmıştır. Sözlü edebiyat, o dönemde yaygın olan yuğ, sığır ve şölen adı verilen dinsel törenler ile oluşmuştur. Sözlü edebiyat döneminde oluşturulan destanlarda kahramanlık konuları, koşuk adı verilen eserlerde ise aşk ve doğa konuları işlenmiştir. Eserler milli ölçümüz olan hece ölçüsü ve duru bir Türkçe ile yazılmış, yarım uyak kullanılmıştır. Eserlerin nazım birimi ise dörtlüktür. Sözlü dönem eserleri anonim olmakla birlikte şiir ve müzik iç içe tutulmuştur. Sözlü dönem edebiyatında ozanlar hekimlik, büyücülük gibi meslekleri yürüterek toplumun saygın ve üstün kişileri olarak kabul edilmiştir. Bu ozanlara “şaman, kam, baskı, ozan” gibi isimler verilmiştir. Yas törenlerinde söylenen ve Divan edebiyatındaki mersiyenin karşılığı olan sagu; şölenlerde kopuz adı verilen bir saz eşliğinde söylenen koşuk; atasözü olarak adlandırılan sav ve destanlar İslamiyet öncesi Türk edebiyatında sözlü döneme ait ürünler arasında yer alır. Bu ürünlere birkaç örnek vermek gerekirse;

Koşuk

Kızıl sarıg arkaşıp 

Yipgün yaşıl yüzkeşip

Bir bir kerü yörkeşip

Yalnguk anı tanglaşur

Sav

Agılda oglak togsa arıkta otı öner

Sagu

Alp Er Tunga öldi mü

Isız acun kaldı mu

Özlek öçin aldı mu

Emdi yürek yırtılur

Yazılı Dönem

Türklerin yazı ile ne zaman ve nasıl tanıştığı kesin olarak bilinmemektedir. Bu dönemde Uygurca ve Göktürkçe olmak üzere iki dil yaygın olarak kullanılmıştır. Sözlü edebiyat döneminde oluşturulmuş atasözleri ve destanlar bu dönemde yazıya geçirilmiştir. Bu döneme ait en eski yazıtlar Orhun Kitabeleri olarak bilinmektedir ve İslamiyet öncesi Türk edebiyatının ilk yazılı ürünleri olarak kabul edilmektedir. Yazılı dönemde hem din hem de din dışı konular işlenmiştir. Göktürk Yazıtları, Kültigin Anıtı, Bilge Kağan Anıtı ve Tonyukuk Anıtı bu dönemde oluşturulmuş eserlerdir. 

İslamiyet Öncesi Türk Edebiyatı Yazarları

İslamiyet öncesi Türk edebiyatı için bilinen yazılı ürün sayısı son derce azdır. O dönemin en ünlü eserleri Orhun Yazıtları ve Uygur Metinleridir. Türklerin bilinen ilk alfabesi olan Göktürk alfabesiyle yazılan Orhun Yazıtları, yabancı bir dilin etkisinden uzak yalın bir dille yazılmıştır. Orhun Yazıtlarında Göktürklerin bağımsızlıkları için Çinlilerle olan mücadeleleri anlatılmaktadır. Aynı zamanda bu yazıtlarda Türk ulusuna seslenilmiş, birlik ve beraberlik içinde yaşamaları için öğütler verilmiştir. Yazıtlar Bilge Tonyukuk ve Yolluğ Tigin tarafından yazılmıştır. Orhun Yazıtları günümüzde Moğolistan sınırları içinde yer almaktadır. Uygur alfabesi kullanılarak yazılan Uygur Metinleri ise Budizm ve Maniheizm dinlerinin temel ilkelerini anlatır.

Türklerin İslamiyet ile tanışmasının ardından, Kaşgarlı Mahmut İslamiyet öncesi Türk edebiyatı sözlü dönemine ait eserleri adlı eserinde toplamıştır. Kaşgarlı Mahmut’un Türk dilinin zenginliğini göstermeyi amaçlayarak kaleme aldığı Divan-ı Lügatit Türk İslâmiyet öncesi Türk edebiyatını, tarihini, coğrafyasını, folklorunu, mitolojisini aydınlatan ansiklopedik bir eserdir. 

İslamiyet Öncesi Türk Edebiyatı Eserleri
İslamiyet Öncesi Türk Edebiyatı Eserleri

İslamiyet Öncesi Türk Edebiyatı Eserleri

Uygurlardan günümüze ulaşan eserler şu şekildedir;

  • Altun Yaruk (Altın Işık): Budizm’in kutsal kitabı olarak kabul edilir. 700 sayfalık bu metinde Budizm’in inanç felsefesi ve temelleri etkileyici bir dil ile anlatılmıştır. 
  • Sekiz Yükmek (Sekiz Yığın): Budizm’e ait bilgilerin yer aldığı bir eserdir.
  • Kalyanamkara ve Papamkara Hikâyesi (İyi Düşünceli Prens ile Kötü Düşünceli Prens Öyküsü): İki kardeş arasında geçen olayların anlatıldığı bir hikâyedir.
  • Irk Bitig (Fal Kitabı): bir fal kitabı olan Irk Bitig, Mani dinine ait Göktürk harfleriyle yazılmıştır. 

İslamiyet Öncesi Türk Edebiyatı Destanları

  • Yaratılış Destanı
  • Alp Er Tunga Destanı
  • Şu Destanı
  • Türeyiş Destanı
  • Göç Destanı

İslamiyet öncesi Türk edebiyatı dönemi Destan Dönemi olarak da bilinir ve destanlar yapıları itibari ile herkes tarafından son derece merak edilen bir konudur. İslamiyet öncesi Türk edebiyatına ait destanları şu şekilde örneklendirebiliriz;

Yaratılış Destanı

Türklerin Altay-Yakut zamanında oluşan bir destandır. İlk Türk destanları arasında yer alır. Tanrı Kayra Han’ın dünyayı ve insanı yaratması işlenmiştir.

Alp Er Tunga Destanı

Alp Er Tunga, M.Ö. VII. Yüzyılda yaşamış bir Saka hükümdarıdır. İran’la uzun süren savaşlar gerçekleştirmiştir. Alp Er Tunga Destanı’nda bu hükümdarın kahramanlıklarını anlatır. 

Şu Destanı

Şu ismindeki Saka hükümdarı döneminde gerçekleşen olayları anlatır. Destanda Türklerin Makedonyalı İskender’le mücadeleleri konu alınmıştır. 

Türeyiş Destanı

Hun beylerinden birinin, iki kızını Tanrı olduğuna inandıkları bir kurtla evlendirmesi ve bu kurttan çoğalmalarını anlatır.

Göç Destanı

Destanda, Uygurların kutsal saydıkları bir taşı Çinlilere vermesiyle birlikte yaşanan felaketlerin ardından gerçekleşen göç anlatılmaktadır.

Bu yazımızda İslamiyet öncesi Türk edebiyatı döneminin genel özelliklerine ve bu dönemde ortaya çıkan eserlere yer verdik. Keyifli okumalar dileriz.  Eğer videolu bir şekilde izlemek isterseniz aşağıdaki başlat tuşuna basabilirsiniz.

İslamiyet Öncesi Türk Edebiyatı – Geniş Rehber

İlginizi Çekebilir: Romantizm Akımının Özellikleri Nelerdir?

İçerik hizmetlerimiz için iletişime geç!. Gençliğin gücüyle firmalara değer katma arzusuyla..

Previous Post

Etkili Diksiyon Tekerlemeleri Nelerdir?

Next Post

Şeker Portakalı Özet – José Mauro De Vasconcelos

ogrencibloglari

ogrencibloglari

Öğrencilere değer katan bloglar üretiyoruz.

Bunlarda İlginizi Çekebilir

Skolastik Düşünce Nedir?

by beste ozkumru
8 Mart 2023
0
100

Skolastik Düşünce Orta Çağ tarihinin en temel sistemidir. Bu sistem bütün Avrupa devletlerini karanlığa sürüklemiştir. Şu an Orta Çağ sistemi...

Balkan Tarihi Nedir

Balkan Tarihi Nedir?

by beste ozkumru
18 Ocak 2023
0
175

Balkan Tarihi, uçsuz bucaksız her dönemsel zamanlarda ciddi bir dezenformasyona uğramış bir alan diyebiliriz. Bunun açıklamasını yaparken ilk başta başvuracağımız...

Manastır Nedir

Manastır Nedir?

by ogrencibloglari
12 Ocak 2023
0
106

Manastır Nedir? Manastır, Türk dilinde bir kilise veya başka bir dini yapı olarak kullanılan bir terimdir. Bu tür yapılar genellikle...

Şiir Nasıl Yazılır

Şiir Nasıl Yazılır?

by ogrencibloglari
9 Ocak 2023
0
100

Şiir yazmak çokça emek isteyen bir şeydir. Bir sanatçı şiir eserini ortaya çıkarabilmek için esinlenme ve yaşadıklarını damıtma yöntemini kullanır....

Next Post
Şeker Portakalı Özet - José Mauro De Vasconcelos

Şeker Portakalı Özet - José Mauro De Vasconcelos

Bir cevap yazın Cevabı iptal et

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

  • Biz Kimiz?
  • İletişim
  • Kategoriler
  • Takım Arkadaşımız Olmak İster misin?

© 2022 Öğrenci Blogları.

No Result
View All Result
  • Biz Kimiz?
  • İletişim
  • Kategoriler
    • Girişimcilik
    • Psikoloji
    • Mühendislik
    • Tarih
    • Bilim
    • Mimarlık
    • Sosyal
    • Sanat
    • Dijital Pazarlama
    • Hukuk
    • Doğa
  • Takım Arkadaşımız Olmak İster misin?

© 2022 Öğrenci Blogları.

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password? Sign Up

Create New Account!

Fill the forms below to register

All fields are required. Log In

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In