Beyaz Yaka, Mavi Yaka, Siyah Yaka Nedir?

Herhangi bir kurumda, kurum sahibi ve çalışanlarının organizasyonel olarak özelliklerini belirterek sınıflandırmasına imkan tanıyan ve hangi iş kolunda görev aldıklarını gruplandırmak amacıyla yaka renkleri kullanılmaktadır. Bizler de sizler için yaka renklerine göre çalışan gruplarını inceledik, keyifli okumalar.

Mavi Yaka Nedir?

İş hayatına adım attıktan sonra mavi yaka veya beyaz yaka kavramlarını sık sık duymaya başlayacak ve iki kavram olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu iki kavram çalışanlar arasında iş kanunu veya diğer mevzuatlar kapsamında da kesin bir dille belirtilmemiştir. Mavi yaka nedir ve terimi ilk defa 1924 yılında kullanılmıştır. İki kavram arasındaki ayrım alışma şartları ve nitelikler noktasında ortaya çıkmakta ve iki tip çalışan birbirini tamamlayarak şirketlerde görev almaktadır.

Mavi yaka nedir ve kavramı ise bedensel iş gücüyle maaş veya saatlik ücret karşılığında çalışan kişi veya kişilere denilmektedir. Mavi yaka nedir denildiğinde el emeği ile çalışan işçiler akıllara gelmektedir. Ürün veya hizmet üretimi yapan bir şirkette, arazide, işletmede, sahada veya üretim tezgahında birebir güç kullanıp emek sarf eden ve zihin gücüne göre daha fazla bedensel işlerde çalışan işçilere mavi yaka denilmektedir. Ayrıca mavi yaka çalışanları maaş dışında ekstra parça başına, saatliğine ya da yevmiye ile de ücretlendirme yapılabilmektedir. Mavi yaka çalışanlarının beden gücü kullanarak inşaatlarda, tarlada, veya insan gücünün gerektiği her alanda ve sektörde mavi yaka çalışanlarına rastlamak mümkündür. Bedenen her türlü görevde yer alan çalışanların mavi yaka denir sorusuna insan gücü tanımı yapılabilmektedir.

Beyaz Yaka Nedir?

Beyaz yaka çalışanları bedensel iş gücünden çok zihinsel zekalarını kullanarak fayda sağlamaktadır. Ofis çalışanı olarak da bilinen beyaz yakalılar memurdan yönetici pozisyonuna kadar tüm gruplar bu kapsam içerisinde yer almaktadır. Bedensel işten daha çok araştırma geliştirme ve idari işleriyle ilgilenmektedir. Kriz yönetiminde veya kurumsal itibarı en iyi şekilde yansıtan ve yöneten beyaz yaka çalışanları kurumun benliğini oluşturmaktadır.

Siyah Yaka Nedir?

Siyah yaka, çoğunlukla petrol ve madencilik endüstrisinde görev alan çalışanlara denilmektedir.  Bazı durumlarda ise kara borsada yer alan ve kara borsa faaliyetlerini yürüten kişilere atıfta bulunmak amacıyla kullanılmaktadır.

Sarı Yaka Nedir?

Diğer bir adı altın yaka olarak da bilinen bu kavram beyaz yakalıların üstü olarak bilinmektedir. Beyaz yakalı çalışanlara oranla daha fazla eğitim görerek kendilerini geliştirmiş ve daha tecrübeli kişilere sarı yakalı çalışanlar denilmektedir. Sarı yakalılara örnek verecek olursak, çalıştığı yerde kendini geliştirmiş kişinin belli bir zaman içerisinde kendi ofisini veya şirketini kurması sarı yaka olarak tanımlanmaktadır. Sarı yakalı çalışanlar, yönetici vasıflarından daha çok bilgiyi üretme, paylaşma ve kullanmadaki yetkinlikleri,  kriz döneminde oluşan problemleri çözmedeki kabiliyetleri, zeka ve yaratıcılıkları ön plandadır.

Tüm bu özellikleri karşılayan sarı yakalı çalışanlar ve şirketler hem kendilerini itibar ve imaj olarak bir adım ileriye taşıyor hem de yeni istihdamlar yaratmaktadır. Doktor, bilim adamı, avukat gibi sektörlerde görev alan ve yüksek vasıflı kişilerden oluşmakta ve bu kişilere de altın yakalı çalışan grubu denilmektedir. Yukarıda bahsedilen mavi yaka, beyaz yaka ve sarı yaka çalışanlarına ek olarak farklı alanlarda görev alan çalışanların farklı yaka renkleri de bulunmaktadır.

Gri Yaka Nedir?

Emeklilik yaşını dolduran veya doldurmak üzereyken halen daha çalışmaya devam eden nispeten yaşlı ve emekli çalışanların yer aldığı gruptur. Bu çalışan grubu hem ekonomik durumu sebebiyle hem de kendi isteği ile çalışmasına devam etmektedir.

Yeşil Yaka Nedir?

Çevreyi korumak amacıyla vakıflarda ve güneş panelleri gibi alternatif enerji alanlarında görev alan çalışanlara yeşil yakalı çalışan grubu denilmektedir.

Açık Yaka Nedir?

Kullanmış olduğu bir renk olmamakla beraber bu çalışan grubu evde internet üzerinden çalışmalarına devam eden freelance çalışanlarına açık yaka denilmektedir.

Pembe Yaka Nedir?

Bu çalışan grubu genellikle kütüphane, resepsiyonist, garson, halkla ilişkiler veya satış memurları pembe yakalı çalışan grubu olarak tanımlanmaktadır. Ayrıca bu çalışan grubu düşük ücretle çalışmaktadır. Hizmet sektöründe görev alan pembe yakalı çalışanlar çalışan işçi sınıfının üyesidir.

Kırmızı Yaka Nedir?

Kırmızı yaka çalışanları her türden devlet işlerinde görev almaktadır.

Turuncu Yaka Nedir?

Mahkumlar tarafından sık sık giyilen turuncu giysiler nedeniyle ceza evlerinde çalışanları tanımlamak için de turuncu yaka tanımı yapılmıştır.

Sanal Yaka Nedir?

Hem sanal olarak hem de sanal olarak yapılan işlerde görev alan robotlara sanal yaka tanımlaması yapılmaktadır.

Neden Beyaz Yaka Ve Mavi Yaka Denilmektedir?

Sahada veya fabrikada çalışan mavi yakalı çalışanların beden gücünü kullandığı için kıyafetlerinin çabuk kirleneceği düşünülerek bu çalışan grubunun üniforma rengi mavi renk olarak belirlenmiştir. Ofiste masa başında çalışan beyaz yakalı çalışanların genellikle çalışma ortamları temiz olduğu için çalışan grubunun rengini beyaz olarak belirtmişlerdir.

Mavi Yaka ve Beyaz Yaka Arasındaki Farklılıklar

• Mavi yaka ve çalışanları işçi sınıfı olarak isimlendirilirken, beyaz yaka ise ofis çalışanı olarak bilinmektedir.
• Beyaz yaka ve mavi yaka arasındaki en temel fark iş gücüdür.
• Mavi yaka nedir denildiğinde zihinsel güçten daha çok beden gücünü fazlasıyla kullanan çalışanlara denilmektedir.
• Beyaz yaka çalışanının iş gücü kaynağında zihinsel güç ve masa başı veya ofis faaliyetleri yer almaktadır.
• Mavi yaka ve çalışanların çalışma ortamı fabrika endüstriyel ortamlar veya saha ortamlarında mesai saatleri içerisinde ayakta çalışırken, beyaz yaka çalışanının ofiste masa başında oturarak çalışmaktadır.
• Mavi yaka nedir denildiğinde haftalık ve saatlik yevmiye ile veya aylık maaş ile çalışan kişiler gelmektedir. Beyaz yaka çalışanında ise bu durum her ay sonunda maaş ile ücretlendirilmektedir.
•  Mavi yaka çalışanlarının maaşları beyaz yaka çalışanlarının maaşlarına oranla daha düşüktür.
• Mavi yaka çalışanlarının kesin kuralları ve kıyafetleri bulunurken, beyaz yaka çalışanının her gün tıraşlı şekilde ve derli toplu şekilde giyinmesi gerekmektedir.
•  Spor giyinen beyaz yaka çalışanının popülasyonu zaman içerisinde artsa da günümüzde çoğu şirket veya kurum tarafından tercih edilmemektedir. Mavi yaka çalışanı ise giyim konusunda rahat ve spor kıyafetleri tercih edebilmekte veya üniforma giymesi talep edilmektedir. Sahada çalışan mavi yakalı çalışanın tehlike var ise baret ve koruyucu kıyafetler giymesi gerekmektedir.
• Her iki yakalının da iş kanunu 63. Madde gereğince haftalık çalışma süresi 45 saat ve bu 66 saatten fazla olmamaktadır. Bu madde hem beyaz yakalı hem de mavi yakalı çalışanlar için geçerli ve birbirinden çalışma saati olarak hiçbir farkları yoktur.
• Çalışanın isteği üzerine fazla mesai hakkı hem mavi yakalı hem de beyaz yakalı çalışanlar için geçerlidir.
• Her iki yakalı çalışanın kanun önünde eşit haklara sahiptir ve hem mavi yakalı çalışan hem de beyaz yakalı çalışan sendikaya bağlı olarak çalışabilmektedir.

Siz değerli okuyucularımıza elimden geldiğince çalışan yakalarını detaylı olarak anlatmaya çalıştım. Tüm yakaları kısaca; özetlemek gerekirse mavi yaka el ve beden işi, beyaz yaka masa ofis çalışanı ve son olarak sarı yaka ise yönetici, kurum sahibi olarak tanımlanmaktadır. İçeriğimize eklemek istediğiniz olumlu veya olumsuz düşüncelerinizi yorumlar bölümüne yazabilirsiniz.

İlginizi Çekebilir: İşletme Fonksiyonları Nelerdir?