Saf Şiir Temsilcileri Kimlerdir?

Saf şiir, diğer bir adıyla öz şiir, 1930’lu yıllardan başlayarak büyük bir önem kazanmıştır. Paul Valery’nin şiirde dili her şeyin üstünde tutan görüşü Türk edebiyatındaki bazı şairleri de derinden etkilemiş, saf şiir temsilcileri olarak bu anlayışta eserler vermelerini sağlamıştır. Her türlü ideolojinin dışında kalarak bireyselliğin ön plana çıktığı saf şiirde anlam arayışı yok sayılarak yalnızca okuyucuya estetik haz uyandırmak hedeflenir. Türk edebiyatında saf şiir anlayışı ilk olarak Ahmet Haşim’in “Şiir Hakkında Bazı Mülahazalar” adlı makalesiyle kendini göstermektedir. Şiirde sade ve anlaşılır bir üslubun yerine daha karışık ifadeler kullanılmış, Farsça ve Fransızca kökenli kelimelere yer verilmiştir. Saf şiir temsilcileri ve saf şiir örneklerine yer verdiğimiz yazımızı okumaya devam edebilirsiniz.

Saf Şiir Nedir?

Öz şiir adıyla da bilinen saf şiirde ahenk ve üslup ön plandadır. Bu türde şiirler yazan şairlere göre, şiirde ”söylenen” değil ”söyleme şekli” çok daha önemli bir noktadır. Daha önceki dönemlerin toplumsal durumların şiire yansımasının aksine saf şiirde toplumsal meselelerden çok bireysellik ön planda tutulmuştur. Saf şiir temsilcileri saf şiirde her türlü ideolojiyi reddederek okuyucuya estetik bir haz uyandırmayı amaçlamışlardır. Şiirde anlam yerine biçimi savunduklarından dolayı estetik tavır ön plana çıkmıştır. Bu noktadan hareketle saf şiir temsilcileri kendilerine özgü imge düzenleri oluşturmuşlar ve ahenk, uyak ve redife önem vermişlerdir. Saf şiir temsilcileri arasında yer alan Ahmet Haşim ve Yahya Kemal aruz ölçüsünü kullanmaya devam ederken, onların dışındaki sanatçılar ise hece ölçüsünü kullanmışlardır. Saf şiir anlayışı ile kaleme alınan eserlerde sembolizm akımının etkileri görülür. Gizemselcilik, bireyselcilik, ruh, ölüm, masal ve mit temaları yoğun olarak işlenmiştir. Saf şiirde kullanılan özgün ve yaratıcı olan bu imgeler, dilin mantığına uygun ve dilin anlam alanını genişletip dile yeni ve farklı imkanlar sunacak bir yapıya sahiptir. 

Saf Şiir Temsilcileri Kimlerdir?

Saf şiir temsilcileri şu şekilde sıralanabilir:

• Ahmet Haşim
• Yahya Kemal Beyatlı
• Ahmet Hamdi Tanpınar
• Necip Fazıl Kısakürek
• Cahit Sıtkı Tarancı
• Ahmet Muhip Dıranas

Bununla birlikte 7 meşaleciler olarak tanınan;

• Ziya Osman Saba
• Sabri Esat Ziyavuşgil
• Yaşar Nabi Nayır
• Muammer Lütfi Bahşi
• Vasfi Mahir Kocatürk
• Cevdet Kudret Solok
• Kenan Hulusi Koray 

Gibi sanatçılar da saf şiir temsilcileri arasında yer alır. Saf şiir anlayışında estetik tavır ön plandadır. Bu nedenle saf şiir temsilcileri didaktik tavırdan uzak durup; bir şey öğretmeyi değil, musikiyle ya da musikinin çağrıştırdığı, uyandırdığı imgelerle insana estetik bir haz uyandırmayı amaç edinirler. Özetlemek gerekirse; saf şiir temsilcileri şiirde anlama fazla önem vermezler. Anlaşılmak için değil; duyulmak ve hissedilmek için şiir yazarlar. Saf şiir temsilcileri şiiri soylu bir sanat olarak kabul ederler. Bu nedenle şairlerde hayali ve bireysel yön son derece ağır basar.  Saf (öz) şiir anlayışı Paul Valery’nin şiirde dili her şeyin üstünde tutan görüşünden etkilenmiş, Batı edebiyatından Paul Valery, Stephane Mallarme ve Divan şiirinin biçimci yapısından derin izler taşıyarak saf şiir temsilcilerine de yansımıştır. 

Saf Şiir Temsilcilerinin Eserleri

Temsilciler kaleme aldıkları eserlerinde bu anlayışı yoğun olarak okuyucuya hissettirirler. Önemli saf şiir temsilcilerinin eserlerini şu şekilde sıralayabiliriz:

• Ahmet Haşim en önemli saf şiir temsilcileri arasında yer alır. Ahmet Haşim’in saf şiir anlayışını ele alan en önemli yazısı,“Şiir Hakkında Bazı Mülahazalar” adlı yazısıdır. Saf şiir anlayışı ile kaleme aldığı tüm eserlerini Piyale ve Göl Saatleri adlı kitaplarında toplamıştır.
• Romanlarında kendine has bir üslubu ile psikolojik tahlillere yer veren Ahmet Hamdi Tanpınar, saf şiir temsilcileri arasında yer alır. Eserlerinde Doğu-Batı çatışması, “rüya” ve “zaman” kavramları, “geçmişe özlem” ve “musiki” öne plandadır. Annem İçin, Bursa’da Zaman, Başımızın Üstünde Bir Bulutun önemli şiirleri arasında yer alır. 
• Umutsuz ve hüzünlü duyguların şiirlerinde geniş bir yer tuttuğu Ahmet Muhip Dıranas duraksız hece ölçüsünü kullanan saf şiir temsilcileri arasında yer alır. Fahriye Abla, Olvido, Serenad, Kar, Selam, Köpük, Ağrı en tanınmış şiirleridir. 
• Sultan’ü-ş Şuara ünvanına sahip olan Necip Fazıl Kısakürek’in Çile, Kaldırımlar, Sonsuzluk Kervanı, Örümcek Ağı, Ben ve Ötesi şiirleri önemli eserleri arasında yer alır. 
• Şiirlerinde ağırlıklı olarak ölüm temasını işleyen Cahit Sıtkı Tarancı ölüm şairi olarak tanınır. Otuz Beş Yaş, Desem ki, Haydi Abbas, Memleket isterim, Gün Eksilmesin Penceremden önemli şiirleri arasındadır.

Saf Şiir’e Örnekler

Saf şiir özellikleri, saf şiir temsilcileri ve eserlerine değindikten sonra saf şiir örneklerine yer verebiliriz. Saf şiir anlayışında amaç anlam değil okuyucuda estetik bir haz uyandırmaktır ve bu durum saf şiir örneklerinde de açıkça görülmektedir. Saf şiir örneklerinden bazıları şu şekildedir:

”Bir erganun ahengi yayılmakta derinden

Duyduysam da zevk almadım Islav kederinden”

Yahya Kemal Beyatlı

 ”Et fikrini lahza lahza tekrar

Et beynini pare pare efkar”

Abdülhak Hamid Tarhan

“Su torbasının içindeki canı ürkütüyor

Baba dalgın ama geçişleri anlıyor.”

Cahit Zarifoğlu

“Ne yalanlarda var, ne hakikatte,

Gözümü yumdukça gördüğüm nakış.

Boşuna gezmişim, yok tabiatta,

İçimdeki kadar iniş ve çıkış.”

Bu yazımızda Türk edebiyatında önemli bir yere sahip olan saf şiirden ve önemli saf şiir temsilcileri konularına yer verdik. Saf şiir özellikle edebiyata ilgi duyan kişiler tarafından son derece ilgiyle ve merakla karşılanan konular arasında yer alır. Herkese keyifli okumalar dileriz. Eğer animasyonlu bir video ile okuduğunuzu pekiştirmek isterseniz aşağıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Saf Şiir Temsilcileri için Sıkça Sorulan Sorular

İlginizi Çekebilir: Edebi Akımlar: Edebiyatın Gözdeleri