Lights out fabrikalar 1980’lerde fabrika metodolojisi olarak ortaya çıkmıştı. Karanlık (lights out) fabrikalar Endüstri 4.0 ile 21. Yüzyılda yeniden anılmaya başlandı. İsterseniz Endüstri 4.0’dan kısaca bahsedelim. Endüstri 4.0’ın temel odağı Internet of Things (IoT) ile insana ihtiyaç duymadan robotların ve makinelerin birbiriyle iletişimde olduğu, makinelerin etrafını sensörlerle algılayabildiği fabrikalar kurarak maliyeti azaltmak üretim sürecini otomatikleştirmektir.
Karanlık fabrika denince aklınıza gelen ilk şey ne? Benim kapatılmış kapısına kilit vurulmuş bir fabrika. Karanlık fabrikaları öğrenmeye başlayınca çok da bir fark olmadığını göreceksiniz.
Karanlık fabrikaların en önemli olayı insanın işin içinde olmaması bu da maliyeti azaltıyor. Şöyle düşünün çalışanlarınız için yemekhane, tuvalet, dinlenme odası, elektrik su faturası, hafta sonu izni gibi birçok maliyete katlanmanıza gerek yok. Fabrikaya ham madde girişinden çıkısına kadar insana ihtiyaç duyulmuyor. İnsanları tamamen saf dışı bırakmıyor tabi ki robotların bakımı ve yazılım konularında insan devreye giriyor. Karanlık fabrikaların yeni işçileri robotlar olduğu için nitelikli çalışanın daha sofistike işlerle uğraşabilmesi için vakti kalacak.
Kısaca Karanlık Fabrikalar 7 gün 24 saat insan gücüne gerek duymadan üretim sürecini otomatikleştiriyor ve verimi arttırıp maliyetleri azaltıyor. Karanlık fabrikalar ile fabrikalar akıllı hale getirilerek hem zaman hem enerji israfının önüne geçilmiş oluyor.
KARANLIK FABRİKALARIN ARTILARI
a) Robotların hata yapma oranı insanlardan daha düşük olduğundan verimlilikte ister istemez artış görülüyor. Ve en önemlisi robotlar hafta sonu iznine ve yemek molalarına ihtiyaç duymadan 7/24 çalıştığı için çalışma saatlerindeki artış da verimliliği arttırıyor.
b) Diğer firmalardan daha fazla ve hızlı üretim yapılması satışlarda artış gerçekleştirerek kazancı arttırıyor. Bu da çok daha ucuza mal olmasını sağlıyor.
c) Fabrikada eğer çok sıcak ortamda üretim yapılıyorsa çalışanı etkileyebilir yavaşlamasına ve verimin düşmesine neden olabilir ama robotlar çalışma ortamından etkilenmedikleri için üretimde azalma olmuyor.
d) İş kazalarının önüne geçiliyor ve bu iş kazalarının getirdiği yüksek tazminatlar önlenmiş oluyor.
e) Yüksek kalitede düşük maliyetli ürünler üretilebildiği için firmaları rakiplerinin önüne geçirebilecek. Kusurlu üretim yüzdesini azaltıyor.
KARANLIK FABRİKA UYGULAMALARI
En çok duyulan yangın söndürme fabrikalarından biri Japonya’daki FANUC’dur. FANUC’ta robotlar insan gücü olmadan robot üretimi yapabiliyor. Şu anda robotların 7 gün 24 saat üretim yaptığı 22 adet FANUC fabrikası bulunuyor. Bu sayede FANUC üretimini hızlandırıp maliyetini ciddi derecede azaltabiliyor.
Ayakkabı endüstrisi de hızlandı, karanlık fabrikaya ilk geçenlerden biri de Speed Factroy tesisiyle Adidas. Alman firması spor ayakkabılarını en verimli şekilde üretmek için bir “Speedfactory” kurdu. Çin’de başlattığı üretimlerini Avrupa kıtasına taşımaya başladı bile biri Almanya Ansbach, biri Atlanta Georgia’da. Ayakkabıların insan eli değmeden üretildiği tesiste yılda 50 bin çift ayakkabı üretilmesi hedefleniyor. Speed Factory tesisi ile Adidas Çin’deki fabrikasından hızlı ve yüksek verimli üretim yapabiliyor. İşlerin çoğu otomatik olduğundan, Adidas Asya’daki birçok spor ayakkabı fabrikasında bulacağınızdan daha az sayıda işçiye ihtiyaç duyuyor. Çin ve Vietnam’daki fabrikalarda, ayakkabı fabrikalarının 500’den fazla işçi çalıştırması, hatta 1000’den fazla işçi çalıştırması gayet normalken Adidas’ın Ansbach bölgesinde sadece 160 çalışanı var.
2016 yılında Çinli bir cep telefonu modülleri üreticisi de üretim sistemine robot kolları entegre ederek Endüstri 4.0’a yönelik çalışma yaptı. 650 kişinin çalıştığı fabrikada çalışan sayısı 60’a ve kusurlu parça oranının %’lerden %5’lere düşürüldü.
